Tot een financieel solide beleid hoort dat jaarlijkse noodzakelijke uitgaven uit de exploitatie kunnen worden betaald. Kapitaallasten moeten beheersbaar blijven, zodat de begroting meerjarig niet vast wordt gezet. De gemeente dekt structurele lasten met structurele baten. Door actief te sturen op risico’s en ervoor te zorgen dat voldoende buffer aanwezig is om tegenvallers op te vangen, voorkomen wij incidentele tegenvallers zo veel mogelijk.
Risicomanagement is daarbij een belangrijk instrument.
Het komend jaar bereidt de gemeente zich voor op het invoeren van omvangrijke nieuwe wet- en regelgeving:
• Het rapport Vernieuwing van de begroting en verantwoording van gemeenten (in opdracht van de VNG) vraagt om betere vergelijkbaarheid van informatie tussen gemeenten. De gemeente moet deze omvangrijke nieuwe wet- en regelgeving in 2016 invoeren.
• Met ingang van 1 januari 2016 geldt ook de vennootschapsbelastingplicht (Vpb) voor overheidsondernemingen.
• Ook de verslaggevingsregels voor grondexploitaties worden herzien. De reden hiervoor is een aantal ontwikkelingen op het gebied van grondexploitaties, zoals de forse afboekingen van gemeenten op grondposities in de afgelopen jaren, de aanbevelingen uit het rapport Vernieuwing BBV over transparantie en vergelijkbaarheid, en de aankomende Omgevingswet. De wijzigingen moeten tot meer transparantie en eenduidigheid leiden en een vermindering van de administratieve lasten opleveren.
Zaanstad heeft de lokale lasten de laatste jaren nauwelijks verhoogd. Zaanstad is nog niet uit de top vijf gezakt in de ranglijst woonlasten grote gemeenten, omdat andere gemeenten de lokale lasten hebben verlaagd. Wat hier ook mee te maken heeft is dat een aantal gemeenten het afgelopen jaar precariobelasting heeft ingevoerd op ondergrondse kabels en leidingen. Huishoudens betalen, via het drinkwaterbedrijf en beheerder van het energienetwerk, indirect belasting . Hierdoor kan de OZB lager blijven in de gemeenten die deze belasting hebben ingevoerd. Omdat deze precariobelasting niet wordt meegenomen in de overzichten van de woonlasten, wordt er een scheve vergelijking gepresenteerd.
Wat betreft de organisatie van financiële processen ligt Zaanstad op koers. De financiële processen worden continu vereenvoudigd. In 2016 is het gehele financiële beheersproces aangepast. Ook zijn de onderwerpen van de audits breed afgestemd en dit heeft geleid tot verbetering van processen. In het afgelopen jaar is de financiële verordening herzien en door de raad vastgesteld.
Binnen het sociaal domein wordt gewerkt met risico-kaarten. Er wordt nagegaan of dit een goede werkwijze voor de gehele gemeente kan zijn. Het afgelopen jaar is een eerste pilot uitgevoerd met een geautomatiseerde controle. Voor alle nieuwe taken zijn controleplannen opgesteld en de verbijzonderde interne controles uitgevoerd. Met betrekking tot financiële informatie wordt continu gestreefd naar het nog beter ontsluiten van financiële informatie.
In 2016 heeft de Rekenkamer suggesties gedaan om de financiële positie beter weer te geven. In deze jaarstukken is een eerste resultaat daarvan terug te vinden.
Alle processen van de VBP zijn geïmplementeerd en er is afgestemd met de Belastingdienst. De veranderingen in het BBV zijn doorgevoerd in de begroting 2017.
Door informatieverstrekking en mogelijkheden tot persoonlijk contact creëert de gemeente draagvlak voor de werkwijze en bekendheid over het product bij bewoners en instellingen (zoals woningcorporaties). Dit draagt ertoe bij dat juridische procedures worden vermeden. Bij geschillen wordt juridisering zo veel mogelijk vermeden door geschilbeslechting aan de voorkant. Een goed gesprek levert op de lange termijn voor beide partijen vaak meer op. Deze aanpak hanteren wij ook ter voorkoming van juridische klachten en bezwaren (zie programma 8, 1.2 vermindering regeldruk).
Jaarlijks verstuurt de gemeente ongeveer 80.000 WOZ beschikkingen.
De zogenaamde no cure no pay bedrijven hebben 206 bezwaarschriften ingediend. In 100 gevallen heeft dit geleid tot een hoorzitting. Dit had kunnen leiden tot een bedrag aan proceskosten van € 180.244.De werkwijze heeft er toe geleid dat uiteindelijk € 23.318 aan proceskosten is uitgekeerd en is effectief.
In 2016 zijn 78.280 WOZ-beschikkingen verstuurd. Hiertegen zijn 976 bezwaarschriften ingediend. 491 bezwaarschriften zijn geheel of gedeeltelijk toegewezen. De streefwaarde stond op 2%, omdat rekening was gehouden met een percentage aan bezwaren van huurders. Door veranderde wetgeving hebben circa 30.000 huurders van woningen in 2016 een beschikking ontvangen. Slechts 0,1% heeft bezwaar ingediend.
Door de werkwijze zijn meer potentiële bezwaarschriften aan de voorkant afgevangen.
In 2015 ontvingen wij 626 verzoeken van de no cure no pay bedrijven. Hiervan kwamen er 127 op hoorzitting (20%). In 2016 zijn beduidend minder bezwaarschriften ingediend, 206 stuks, waarvan 100 hebben geleid tot een hoorzitting (48,5%). Uit deze cijfers blijkt dat Zaanstad het relatief goed doet.